Edebiyat kelimesinin kökeni

 Edebiyat Kelimesinin Kökeni

Kelime “adb” kökünden gelir ve sözlükteki anlamı şöyledir: – görgü, terbiye, konuk ağırlama adabı, – yaşam tarzına ilişkin hikâye ve gözlemlerden oluşan anlamlarına gelen “adab” kelimesinin çoğul hali. Edebiyat kelimesi Fransızca “littérature” sözcüğünün Türkçesi olarak düşünülmüş ve kullanılmıştır.

“Edebiyat” kelimesi, Arapça “adabiyyāt” kelimesinden gelir. Kelime “adb” kökünden gelir ve sözlükteki anlamı şöyledir:

– görgü, terbiye, konuk ağırlama adabı,

– yaşam tarzına ilişkin hikâye ve gözlemlerden oluşan anlamlarına gelen “adab” kelimesinin çoğul hali.

Edebiyat kelimesi Fransızca “littérature” sözcüğünün Türkçesi olarak düşünülmüş ve kullanılmıştır. Fransızca kelime Latince harf anlamına gelen “littera” sözcüğünden türetilmiş “litteratura” kelimesine dayanır.

Türk edebiyatında “edebiyat” terimi Tanzimat’tan sonra kullanılmaya başlandı. Daha önceleri bu anlamda, “şiir” ve “inşâ” (nesir) sözleri vardı. Arapçada “ilm ül-edeb” (edep bilimi) adı altında “söz ve yazıda yanlış yapmamayı öğreten bilim” anlamında kullanılan “edeb” sözcüğü, Tanzimat döneminde, Şinasi’nin bir yazısında “lenn-i edeb” diye anılarak iyi ahlak öğrettiği için edebî denildiği o yolda yazanlara da ‘edib’ adı verildiği” hatırlatıldı. Fakat, “edeb” kelimesinden türetilen “edebiyat” terimini ilk olarak kimin kullandığı bilinmemekle birlikte ilk örnek Namık Kemal’in “Lisanı Osmani’nin Edebiyatı Hakkında Bazı Mülâhazatı Şamildir” başlıklı uzun makalesidir.